By Menchu Aquino Sarmiento
While the tone-deaf Department of Trade dithers over a globally acceptable adobo recipe (as if that was something that the rest of the world awaits with bated breath), close to 20% of Filipino families or 25 million Filipinos have gone hungry, at least once in the last three months. Pork now costs around P400 per kilo, or almost the minimum wage for those who still have jobs. The coming election campaign period will be an opportune time for mamantikaan ang nguso—literally to grease one’s snout. This century-old Filipino colloquialism is as old as Philippine suffrage and derisively refers to the poor, who get a rare chance (apart from fiestas) to eat pork or other rich food, when they sell their votes. Apart from their labor, their votes may be the only other thing of value which they possess.
Meanwhile, the community pantries inspired by Ana Patricia Non are hanging in there. Donor fatigue and dwindling resources have forced many to cut back, such as the Maharlika Community Pantry which has had to limit its beneficiaries to 200 per pantry day. Patreng Non’s singular act of loving kindness cannot be undone. The Community Pantry has inspired not just “copycats,” but even poetry. Following are verses in her honor by a human rights lawyer and feminist, who is also from Patreng’s alma mater: the University of the Philippines.
Kay Patreng Non
Linikha ni Maria Luisa Ylagan Cortez
Mahapdi ang kumakalam na sikmura
kasama ang panginginig ng kalamnan;
Unti-unting nawawala ang ulirat
tulad ng uling pilit na pinaapoy sa pagpaypay ng hangin
Kagya namumula umiinit humahabol ng hininga
nguni mabilis rin bumabalik na nagaabo
Silayan mo ng iyong mga matang pinahiram sa iyo;
Mapapatigil ka sasambid ang iyong mga bibig
ng isang patawad sa gumawa sa iyo,
sa kabuuan mo hanggang buod ng iyong kailalimilaliman.
Kikirot sa iyong pagkakabaon ang tila buto ng mustasa,
matagal nang humihikbi
lumuluha sa pagnanasa makakita nang liwanag.
Kung Siya nga ang iyong kawangis
ang paghingi nang tawad sa nagugutom
sa iyong harapan ay iyong dalidaling gaw-in.
Naaring maibsan ang hapdi nang gutom
sa paginom nang dalisay na tubig na binasbasan.
Nguni sa kinukulang nang lakas na may nangangapos na hininga
sa bawat pagtayo paghakbang nangangatog,
tulirong isip ang siyang nangingibabaw.
Bingi na bulag pa kung saan dako tutungo.
Yakapin mo kapwa kawangis na mukha
Bahagian nang iyong isusubo hindi laang ang patapon natira sa plato.
Bigyan kaganapan ang buto sa kalooblooban
kadilimdiliman nang iyong kalamnang ispirito
na pilit binubuhay ang pagiging Kapwa na nililang nang iyong kawangis.
Pagbigyan mo ang pagnanasa na iyong ikinubli
Palayain humalik sa araw mabasbasan ng ulan mula sa langit.
Ikaw na bumubuhay nang mga halaman
bulaklak puno sa iyong panglabas na hardin
na nagpapasaya sa iyong mga mata ay makakaranas
maging mayabong tulad nang iyong halaman.
Ang daloy nang nagpapakantang init ng umaga,
ugoy duyang nagpapatulog sa gabi,
haplos ng hamog sa madaling araw
Pagnasaan mo ang nakakapagpaawit
nakakapagpatulog nang mahimbing
nakakapagpabusog sa puso
(hindi lamang sa paningin, paghipo, paglasa, pagdinig o pagamoy).
Sana'y tanaw mo ang kaakitakit na pagibig na umiinog,
kundi man nagpapainog,
saan ka man dalhin nang iyong mga paa.
____________________________
Menchu Aquino Sarmiento is an award-winning writer and a social concerns advocate. IRL (In Real Life) are short verbal pagmumuni-muni, the essay equivalent of fast fiction--but in real life. She really wants more Filipinos to care, and to do something legal and non-violent about it, preferably together, so that we act more like a civilized country, a mature democracy.
